NOx Sensörleri Nasıl Çalışır? - Emisyon Yönetimi

NOx sensörü nedir?

NOx (Azot Oksit) sensörü, emisyon düzenlemelerine uymalarını sağlamak amacıyla dizel motorlardaki azot oksitlerinin çıkışını izlemek için tasarlanmış bir cihazdır. NOx sensörleri, dizel araçların içine monte edilen NOx azaltma sisteminin bir parçasıdır ve motordan havaya salınan azot oksit miktarını ölçer.

Kılavuzumuz ile NOx sensörleri hakkında daha fazla bilgi edinin.

NOx sensörü nasıl çalışır?

NOx sensörü, dışarı salınan NOx miktarını azaltmak için zararlı emisyonların kimyasal yapısını değiştiren seçici katalitik indirgeme (SCR) sistemine besleme yapar.

1. Sensör, egzoz gazı sistemine monte edilir.
2. İçinden geçen azot oksit miktarını tespit etmek için egzoz emisyonlarının akışını izler. Sensör, içinden akım geçen ve hava/yakıt oranını λ=1 olarak düzelten bir Nernst hücresi ile azot oksitlerini azota ve oksijene ayıran ikinci bir hücreden (genellikle rodyum tabakalı seramik) oluşur. 
3. Genellikle NOx sensörüne yakın bir konumda bulunan NOx kontrolörü, egzoz gazındaki azot oksitlerinin seviyesini hesaplar ve verileri SCR kontrolörüne gönderir. 
4. SCR kontrolörü bu verilere göre SCR katalizörüne enjekte edilen dizel egzoz sıvısı miktarını ayarlar. SCR katalizörü de fazla NOx’u çevre için çok daha güvenli olan suya ve azota dönüştürür.

NOx sensörlerinin programlanması gerekir mi?

Bir aracın NOx sensörlerinde herhangi bir sebepten ötürü bir sorun varsa bu, motor arıza lambasının yanmasına sebep olabilir. Söz konusu araç, NOx sensörüyle ilgili hata kodları gösteriyor olabilir. NOx sensörü hata kodlarını arıza teşhis tarayıcısından sıfırlayabilirsiniz.

NOx sensörleri neden önemlidir?

NOx sensörleri, hem performans hem de çevresel sebeplerden dolayı bir aracın motorunun önemli bir parçasıdır.

NOx sensörü artık düzgün şekilde çalışmıyorsa araç bilgisayarına bir uyarı göndererek "Koruma (Limp Home) Modu"nu tetikleyebilir. Bu durumda OBD sistemini kullanarak sorunun ne olduğunu tespit edebilmelisiniz.

Ayrıca havaya salınan zararlı azot oksitlerin miktarını azaltmaya yardımcı olduklarından araçların yol açtığı emisyonları düşürmeye yönelik çalışmalar açısından da önemlidirler. 

Dünya genelinde yürürlükte olan çevre düzenlemeleri NOx emisyonlarının azaltılmasına daha yakından odaklanmaktadır. 

• İngiltere hükümeti tarafından hazırlanan bir rapora göre Birleşik Krallık yollarında ulaşımdan kaynaklanan emisyonlar, daha yeni araçların zararlı emisyonları azaltmak için daha iyi performans gösterdiğinden dolayı 2005 ile 2021 yılları arasında %69 azalmıştır.
• Euro 6 olarak adlandırılan mevcut AB düzenlemeleri, yeni dizel binek araçlar için 80mg/km NOx emisyonu sınırını öngörmektedir. Bu sınır, Euro 5 uygulamaya geçirildiğinde 180mg/km'ydi.

Bu nedenle, araçlarda azot oksit sensörlerinin bulunması, bu asgari yönergelerin karşılanması açısından önemli bir katkı olmanın yanı sıra emisyonların gelecekte daha da azaltılmasına yönelik bir adımdır.

NOx sensörleri her araçta bulunur mu?

NOx sensörleri hem dizel hem de benzinli araçların çoğunda bulunur. Dizel otomobiller ve kamyonlar için NOx sensörü, SCR sistemi içinde hayati bir bileşendir ve aracınızın düzenlemeye tabi seviyelerde azot oksit yaymasını sağlamanın tek yoludur.

Bir NOx sensörünün arızalı olup olmadığını nasıl anlarsınız?

Arızalı bir NOx sensörünü tespit etmenin en iyi yolu OBD sistemini kullanmaktır. Özel bir hata kodu, aracın markasına ve modeline bağlı olarak bir dizi sorunla ilişkilendirilebilir. Bunlardan biri de arızalı NOx sensörüdür.

Araçların performansını etkileyen, NOx sensörünün arızalı olduğuna dair yaygın işaretler şunlardır:

• Motor arıza lambası. Motor arıza lambasının yanması, bir sorun olduğuna dair kesin bir işarettir. Bu lamba, NOx sensörü gibi bir elektronik bileşen arızalandığında yanabilir.
• Motor koruma (limp) modu veya marş almama durumu. Araç, bir yolculuk sırasında yol bilgisayarı tarafından tetiklenen "koruma (limp) moduna" girebilir veya motor çalışmayabilir.
• NOx emisyonlarında artış. Sensör herhangi bir sorunu tespit edemezse araç, azot oksit emisyonunu artırabilir.

Arızalı sensör arıza teşhis kodları

OBD sistemi, bir numaralı silindirin bulunduğu 1. sırada bulunan NOx sensörüyle ilgili sorunlar için bir P2202 kodu kaydedebilir. 2. sırada bu kod P2213 olabilir.

P2200 ile P2225 arasında değişen kodlar çoğunlukla NOx sensöründe tespit edilen bir arıza ile ilgilidir.

Bir sensör arızalıysa ne yapmalısınız?

OBD sistemi azot oksit sensöründe bir sorun olduğunu gösterirse potansiyel olarak yapılacak iki şey vardır.

1. Sensörü tamir edin. Parçanın arızalı olması durumunda sensörün tamir edilmesi mümkün olabilir.
2. Sensörü değiştirin. Sensörün temizlenmesi işe yaramazsa ve arızayı gideremezseniz sensörün tamamen değiştirilmesi gerekebilir. 

Bir aracın mümkün olan en iyi şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla aracın ömrünü uzatacak olan NOx sensörünün değiştirilmesi tavsiye edilir.