Znacie ten denerwujący dźwięk, który słychać, gdy zatrzymujecie się na światłach? Pisk, zgrzyt, skrzypienie lub stukanie? Cóż, jest to dźwięk emitowany przez hamulce i może stanowić on jeden z pierwszych objawów zwiastujących problemy z układem hamulcowym waszego pojazdu. Jest to też jedna z najczęstszych przyczyn, z powodu której klienci ponownie odwiedzają warsztat. Poniżej przyjrzymy się problemowi hałasu emitowanego przez hamulce, przyczynom jego powstawania oraz sposobom na zlikwidowanie tego zjawiska.

Czym jest hałas emitowany przez hamulce?

Zacznijmy od podstaw. Mówiąc prostymi słowami dźwięk to wibracje. Dźwięki takie jak śpiew ptaków, czy brzmienie gitary akustycznej lub uderzenie pioruna, to wibracje, które wprowadzają otaczające powietrze w ruch, tworząc falę dźwiękową. Wysokość dźwięku określa zarówno ilość jak i szybkość wibracji.

Sytuacja wygląda podobnie w przypadku hałasu emitowanego przez hamulce. Wszystkie elementy układu hamulcowego wibrują w pewnym stopniu, tworząc dźwięk. W większości przypadków dźwięk ten jest niesłyszalny dla ludzkiego ucha. Gdy częstotliwość wibracji się nasila, tarcza/lub klocek hamulcowy zachowują się jak głośnik, wzmacniając dźwięk i czyniąc wibrację słyszalną. Skutek? Hamulce emitują charakterystyczny hałas.

Co jest przyczyną dźwięku emitowanego przez hamulce?

Dźwięk emitowany przez hamulce może wynikać z różnych przyczyn związanych z elementami układu hamulcowego lub montażem. Nadmierna korozja, wykrzywione sworznie ustalające, częściowo zatarte zaciski hamulcowe, nagromadzony brud lub pył hamulcowy, nadmiernie bicie, odchylenia w grubości tarczy hamulcowej (DTV), czy zużyte tarcze hamulcowe - wszystkie te elementy powodują wibracje pomiędzy tarczą a klockiem hamulcowym, tworząc hałas. Podczas, gdy najczęstszą przyczyną jest układ hamulcowy, hałas może być także emitowany podczas hamowania w wyniku zużycia innych elementów, układu kierowniczego, silnika lub napędu.

Rodzaje hałasu emitowanego przez hamulce.

Tak, to prawda! Istnieją różne rodzaje hałasu emitowanego przez hamulce. Wszystkie określa się za pomocą częstotliwości wibracji. Na przykład wibracje o niskiej częstotliwości mogą brzmieć jak jęczenie, podczas gdy wibracje o wysokiej częstotliwości przypominają bardziej pisk. Powszechne rodzaje hałasu emitowanego przez hamulce można podsumować następująco:

• Wibracje hamulców: wibracje o niskiej częstotliwości - poniżej 300Hz. Przyczyną powstania może być nieprawidłowy montaż tarczy hamulcowej na piaście, uszkodzenie tarczy, zbyt wysokie odchylenia w grubości tarczy lub jej zużycie.
• Pisk: wibracje o średniej częstotliwości - 300Hz do 5kHz. Przyczyną powstania może być kleista powierzchnia tłoka zacisku hamulcowego lub prowadnic zacisków, nieprawidłowy montaż klocków hamulcowych, mocno zużyte tarcze hamulcowe, a także nacięcia na materiale ciernym klocków
• Skrzypienie: wibracje o wysokiej częstotliwości - powyżej 5kHz. Zwykle spowodowane są wibracjami materiału ciernego klocka w trakcie pracy na tarczy.
• Ultradźwięki: wibracje o bardzo wysokiej częstotliwości - ponad 12 kHz (wartość przekracza poziom słyszalny dla człowieka).

Poza rodzajami wskazanymi powyżej, hałas może brzmieć również jak zgrzytanie, które zwykle spowodowane jest całkowitym zużyciem materiału ciernego (klocki i tarcze trą bezpośrednio metalem o metal), jak również skrobanie, które może oznaczać obecność ciała obcego znajdującego się pomiędzy powierzchnią klocka a tarczy hamulcowej.

Na co zwrócić uwagę.

Dobrą praktyką jest sprawdzenie całego układu hamulcowego, zwłaszcza klocków hamulcowych, gdyż są one zwykle punktem odniesienia czy w układzie dzieje się coś złego. Na przykład stożkowe zużycie klocków może sugerować niesprawny zacisk hamulcowy. Uszkodzona płyta tylna klocka hamulcowego oznacza, że w trakcie montażu najprawdopodobniej użyto nadmiernej siły. Podobnie odchylenia w grubości tarczy są pewnym znakiem wibracji hamulców. Inne oznaki, których należy szukać obejmują nierównomierne zużycie klocków, wyciek płynu hamulcowego, uszkodzenie tłoka lub kleista powierzchnia prowadnic zacisku.

Wskazówki prawidłowego montażu

Wibracje hamulców można praktycznie wyeliminować, postępując zgodnie z kilkoma prostymi zasadami:

• Upewnij się, że cała rdza, wszelkie zabrudzenia lub pył hamulcowy są usunięte z zacisku hamulcowego.
• Zawsze wyczyść odsłoniętą powierzchnię tłoka zacisku hamulca przed cofnięciem tłoków.  Cofnięcie tłoka możesz ułatwić, otwierając odpowietrznik. Cofnij tłok(i) za pomocą odpowiedniego narzędzia. Nigdy nie zapieraj się o powierzchnię cierną tarczy.
• Dokładnie wyczyść punkty stykowe klocków w zacisku hamulca.
• Sprawdź tłoki, uszczelki, osłony i ruchome elementy zacisku, by upewnić się, że nie są uszkodzone oraz skorodowane i mogą się przesuwać.
• Wymień wszystkie blaszki, sprężyny i sworznie, które mogą utracić właściwości hartowania wskutek wysokiej temperatury w układzie hamulcowym.
• Podczas zakładania nowych klocków zawsze sprawdzaj tarcze pod kątem minimalnej grubości, występowania nierównomierności grubości powierzchni oraz bicia.
• Zawsze sprawdzaj, czy zamocowane zostały odpowiednie klocki i czy są one osadzone poprawnie względem zacisku. Powinny być one swobodnie wpasowane w uchwyty, aby uniknąć ciągłego kontaktu z tarczą.
• Nigdy nie skręcaj i nie zginaj przewodów hamulcowych. Przewody mają kilka warstw oplotu, dzięki którym zawdzięczają swoją strukturalną wytrzymałość.  Przewód może zostać uszkodzony lub zmiażdżony, prowadząc do problemów hydraulicznych, takich jak blokada lub wyciek płynu.
• Nigdy nie stosuj smarów na bazie oleju mineralnego na częściach z uszczelkami gumowymi. Spowoduje to spuchnięcie uszczelek.
• W niektórych przypadkach zachodzi potrzeba wymiany tarcz oraz/lub klocków. Aby poznać instrukcje krok po kroku jak przeprowadzić taką wymianę, obejrzyj film Delphi na YouTube.

Rozwiązania Delphi eliminujące hałas.